ഉദ്ദേശ്യം ഖണ്ഡിതമായി ഗ്രഹിക്കാൻ സാധിക്കാത്ത ഖുർആനിലെയും ഹദീസിലെയും വചനങ്ങളാണ് മുത ശാബിഹാത്തുകൾ എന്ന് സാമാന്യമായി പറയാം.പ്രത്യക്ഷത്തിൽ അല്ലാഹുവിൻറെ മഹത്വത്തോട് യോജിക്കാത്തതും സൃഷ്ടികളോട് തുല്യമാണെന്ന് തോന്നിക്കുന്നതുമായ യദ്, ഐൻ,.. തുടങ്ങിയ പ്രയോഗങ്ങൾ  അഇമ്മത് ഈ ഇനത്തിലാണ് ഉൾപെടുത്തിയിട്ടുള്ളത് 

അല്ലാഹു സൃഷ്ടികളോട് എല്ലാ വിധേനയും അതുല്യനാണ് എന്നറിയിക്കുന്ന വ്യക്തമായ പരാമർശങ്ങൾ ഖുർആനിലുണ്ട്.

لَیۡسَ كَمِثۡلِهِۦ شَیۡءࣱۖ وَهُوَ ٱلسَّمِیعُ ٱلۡبَصِیرُ[الشورى ١١]

അതിനാൽ സൃഷ്ടികളോട് സാമ്യത തോന്നിക്കുന്ന ആയതുകളുടെ പ്രത്യക്ഷാർത്ഥം ഉദ്ദേശ്യമല്ലെന്ന് തീർച്ച.തദ് വിഷയത്തിൽ സലഫും ഖലഫും ഏകോപിത നിലപാടുള്ളവരാണ്. (ആദ്യ മൂന്ന് നൂറ്റാണ്ടുകാർ സലഫെന്നും പിന്നീടുള്ളവർ ഖലഫെന്നും വിശേഷിക്കപ്പെടുന്നു ) മുത ശാബിഹാത്തുകളെ  സംബന്ധിച്ച സലഫിന്റെയും ഖലഫിന്റെയും പൊതു നിലപാടുകൾ വ്യത്യസ്തമാണെങ്കിലും പിന്നാമ്പുറങ്ങളിലേക്ക് ശ്രദ്ധ തിരിക്കുമ്പോൾ അവരെല്ലാം ഒരുമിച്ചിരിക്കുന്ന രംഗവും ശ്രേദ്ധേയമാണ്.

തഅ‌വീലും തഫ്വീളും സലഫും 

പ്രത്യക്ഷാർത്ഥം ഉദ്ദേശ്യമല്ലെന്നുള്ള ബോധ്യത്തോടെ അവകളുടെ അർത്ഥം അല്ലാഹുവിന്റെ ജ്ഞാനത്തിലേക്ക് ഏല്പിക്കുന്ന രീതിയാണ് തഫ്വീള്.അല്ലാഹുവിനോട് യോജിക്കുന്ന മറ്റൊരു അർത്ഥ സാധ്യത കൽപ്പിക്കലാണ് തഅവീൽ. തഫ്വീള് സലഫിന്റെ പൊതു നിലപാടായും തഅവീൽ ഖലഫിന്റെ പൊതു നിലപാടായും പ്രസിദ്ധമാണെങ്കിലും ഇരു വിഭാഗത്തിലും ഇരു നിലപാടുകൾ വെച്ച് പുലർത്തിയവർ ഉണ്ടായിരുന്നു.

ഇമാം നവവി റഹിമാഹുല്ലാഹ് പറയുന്നു.

هذا الحديث من أحاديث الصفات وَفِيهِ مَذْهَبَانِ مَشْهُورَانِ لِلْعُلَمَاءِ سَبَقَ إِيضَاحُهُمَا فِي كِتَابِ الْإِيمَانِ وَمُخْتَصَرُهُمَا أَنَّ أَحَدُهُمَا وَهُوَ مَذْهَبُ جُمْهُورِ السَّلَفِ وَبَعْضِ الْمُتَكَلِّمِينَ أَنَّهُ يُؤْمِنُ بِأَنَّهَا حَقٌّ عَلَى مَا يَلِيقُ بِاللَّهِ تَعَالَى وَأَنَّ ظَاهِرَهَا الْمُتَعَارَفُ فِي حَقِّنَا غَيْرُ مُرَادٍ وَلَا يَتَكَلَّمُ فِي تَأْوِيلِهَا مَعَ اعْتِقَادِ تَنْزِيهِ اللَّهِ تَعَالَى عَنْ صِفَاتِ الْمَخْلُوقِ وَعَنِ الِانْتِقَالِ والحركات وسائر سمات الخلق والثاني مذهب أكثرالمتكلمين وَجَمَاعَاتٍ مِنَ السَّلَفِ وَهُوَ مَحْكِيٌّ هُنَا عَنْ مَالِكٍ وَالْأَوْزَاعِيِّ أَنَّهَا تُتَأَوَّلُ عَلَى مَا يَلِيقُ بها بِحَسَبِ مَوَاطِنِهَا

[النووي، شرح النووي على مسلم، ٣٦/٦]

സുസ്സിഫാത്തിൻ്റെ ഹദീസ് സംബന്ധിച്ച് പ്രസിദ്ധമായ രണ്ട് വീക്ഷണങ്ങളാണുള്ളത്. പ്രസ്തുത വചനങ്ങൾ എല്ലാം അല്ലാഹുവിങ്കൽ നിന്നാണെന്ന് വിശ്വസിക്കുന്നതോടൊപ്പം അതിന്റെ പ്രത്യക്ഷഅർത്ഥം ഉദ്ദേശ്യമല്ലെന്നും എന്നാൽ അതിൻ്റെ വ്യാഖ്യാനം അന്വേഷിക്കേണ്ടതില്ല എന്ന നിലപാടാണ് ഒന്നാമത്തേത്. ഭൂരിപക്ഷം സലഫിന്റെയും നിലപാടാണത്. അല്ലാഹുവിനു യോജിച്ച രൂപത്തിൽ വ്യാഖ്യാനം നൽകുക എന്നതാണ് രണ്ടാമത്തെ വീക്ഷണം. മുതകല്ലിമുകളിൽ ഭൂരിഭാഗവും ഇമാം മാലിക് റഹിമഹുല്ലാഹ് പോലോത്ത സലഫിലെ ചിലരും ഈ അഭിപ്രായം സ്വീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്.

ഇമാം മാലിക് റഹിമഹുല്ലയെ പോലെ കിടയറ്റവർ തഅവീലിൻ്റെ രീതി സ്വീകരിച്ചവർ സലഫിലുണ്ടെന്ന് ഇമാം നവവിയുടെ ഉപര്യുക്ത പ്രസ്താവനയിൽ നിന്ന് ഗ്രാഹ്യമായി.

“തഅവീൽ”കാലം തേടിയ  പരിഹാരം 

കാലോചിതമായയായിരുന്നു അഇമ്മത്തിന്റെ വൈജ്ഞാനിക ഇടപെടലുകൾ. ഖദ്ർ നിഷേധിച്ച് ഖദ്രിയ്യത് പ്രസ്ഥാനം പ്രഥമ മൂന്നു നൂറ്റാണ്ടിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടപ്പോൾ സലഫ് അവർക്കെതിരിൽ ശക്തമായ നിലപാടെടുത്തു. പിൽകാലത് അല്ലാഹുവിനെ സൃഷ്ടികളോട് സമീകരിച്ച് ,മുതഷാബിഹത് ആയ ആയത്തുകൾ തങ്ങളുടെ വാദത്തിന് തെളിവുദ്ധരിച്ചു മുജസ്സിമത് രംഗത്ത് വന്നപ്പോൾ ഖലഫ് അവരെ വൈജ്ഞാനികമായി നേരിട്ടു.  ഉപര്യുക്തആയത്തുകൾ വ്യത്യസ്ത വ്യാഖ്യാനങ്ങൾക്ക് (തഅവീൽ )സാധ്യതയുണ്ടെന്നും, അല്ലാഹു സൃഷ്ടികളോട് തീർത്തും അതുല്യനാണെന്ന് വ്യക്തമായ പരാമർശം (നസ്സ് ) സ്രഷ്ടാവിനെ സൃഷ്ടികളോട്സദൃശ്യപ്പെടുത്തലിനെ അസാധുവെക്കുന്നുവെന്ന് വ്യക്തമാക്കിയായിരുന്നു ഖലഫ് മുജസ്സിമത്തിനെ നേരിട്ടത്.

ബദ്റുദ്ധീൻ ഇബ്നു ജമാഅ റഹിമഹുല്ല പറയുന്നു.

يقول عز بن عبد السلام ولَيْسَ الكَلام فِي هَذا بِدعَة قبيحة وإنَّما الكَلام فِيهِ بِدعَة حَسَنَة واجِبَة لما ظَهرت الشُّبْهَة وإنَّما سكت السّلف عَن الكَلام فِيهِ إذْ لم يكن فِي عصرهم من يحمل كَلام الله وكَلام رَسُوله على مالا يجوز حمله ولَو ظَهرت فِي عصرهم شُبْهَة لكذبوهم وأنكروا عَلَيْهِم غايَة الإنْكار فقد رد الصَّحابَة والسَّلَف على القَدَرِيَّة لما أظهرُوا بدعتهم ولم يَكُونُوا قبل ظُهُورهمْ يَتَكَلَّمُونَ فِي ذَلِك ولا يردون على قائِله ولا نقل عَن أحد من الصَّحابَة شَيْء من ذَلِك إذْ لا تَدْعُو الحاجة إلَيْهِ

(ابن جماعة، بدر الدين، إيضاح الدليل في قطع حجج أهل التعطيل

“ഇസ്സുദ്ധീൻ ഇബ്നു അബ്ദി സ്സലാം റഹിംഹുല്ലാഹ് പറയുന്നു :ആയതു സിഫത് തഅവീൽ ചെയ്യുന്ന രീതി ആക്ഷേപാർഹമായ പ്രവണതയല്ല. മറിച്ച് മുതശാബിഹാത്തിനെ തെറ്റിദ്ധരിപ്പിക്കുന്നവർ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടപ്പോൾ രൂപം കൊണ്ട സ്തുത്യർഹമായ പ്രവണതയാണത്. തങ്ങളുടെ കാലത്ത് അത്തരത്തിലുള്ളവർ ഇല്ലാത്തതിനാലായിരുന്നു സലഫ് ആ രീതി സ്വീകരിക്കാതിരുന്നത്. അത്തരക്കാരുണ്ടായിരുന്നുവെങ്കിൽ സലഫും തഅവീൽ ചെയ്യാൻ നിർബന്ധിതരാകുമായിരുന്നു. ഖദരിയ്യത് എന്ന പ്രസ്ഥാനം രൂപപ്പെട്ടപ്പോൾ സലഫ് അവരെ കൃത്യമായി പ്രതിരോധിച്ചു. അതിനുമുമ്പ് അവർക്കെതിരെ അവർ സംസാരിച്ചിട്ടില്ല. കാരണം അത്തരമൊരു സാഹചര്യം അന്ന് നിലവിലുണ്ടായിരുന്നില്ല.”

ചുരുക്കത്തിൽ അല്ലാഹുവിൻ്റെ സിഫാത്തുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ആയത്തുകൾ   ദുരുപയോഗം ചെയ്തു അല്ലാഹുവിനെ സൃഷ്ടികളോട് സമീകരിക്കുന്ന പ്രവണത രൂപപ്പെട്ടപ്പോൾ പ്രസ്തുത കാലഘട്ടത്തിലെ ഉലമാഅ അവരെ പ്രതിരോധിക്കാൻ സ്വീകരിച്ച ഒരു മാർഗ്ഗമായിരുന്നു തഅവീൽ എന്നും അത് സലഫിന്റെ നിലപാടുകൾക്ക് വിരുദ്ധമല്ലെന്നുമാണ് ഇബ്നു ജമാഅ റഹിമ ഹുല്ലാഹ് പറഞ്ഞു വെക്കുന്നത്.

സലഫിന്റെ തഅവീലുകൾ 

തഅവീൽ ചെയ്ത പണ്ഡിതർ സലഫിലും ഉണ്ടെന്ന് നാം സമർത്ഥിച്ചു.അതിന്റെ ചില ഉദാഹരണങ്ങൾ നോക്കാം.

 وَقَدْ عَلِمْتَ أَنَّ مَالِكًا وَالْأَوْزَاعِيَّ، وَهُمَا مِنْ كِبَارِ السَّلَفِ أَوَّلَا الْحَدِيثَ تَأْوِيلًا تَفْصِيلِيًّا، وَكَذَلِكَ سُفْيَانُ الثَّوْرِيُّ أَوَّلَ الِاسْتِوَاءَ عَلَى الْعَرْشِ بِقَصْدِ أَمْرِهِ، وَنَظِيرُهُ {ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاءِ} [البقرة: 29] ، أَيْ: قَصَدَ إِلَيْهَا، وَمِنْهُمُ الْإِمَامُ جَعْفَرٌ الصَّادِقُ

[الملا على القاري، مرقاة المفاتيح شرح مشكاة المصابيح، ٩٢٤/٣].

അഹാദീസു സ്സിഫത്തിൽ പെട്ട ഒരു ഹദീസ് വിശദീകരിക്കുന്നതിനിടെ 

 മുല്ല അലിയ്യുൽ ഖാരിപറയുന്നത് ശ്രദ്ധിക്കുക. “ഇമാം മാലിക്ക്  ഇമാംഔസാഈ എന്നീ സലഫിലെ ഉന്നതർ ഉപരിയുക്ത ഹദീസിനെ വ്യാഖ്യാനിച്ചിട്ടുണ്ട്. സുഫിയാനു സൗരി “ഇസ്തിവ” എന്ന പദത്തിന്”ഉദ്ദേശിച്ചു”എന്നർത്ഥം നൽകിയിട്ടുണ്ട്.”

وَرَوَى الْبَيْهَقِيُّ، عَنِ الْحَاكِمِ، عَنْ أَبِي عَمْرِو بْنِ السَّمَّاكِ، عَنْ حَنْبَلٍ، أَنَّ أَحْمَدَ بْنَ حَنْبَلٍ تَأَوَّلَ قَوْلَ اللَّهِ تَعَالَى {وَجَاءَ رَبُّكَ} [الفجر: 22] أَنَّهُ جَاءَ ثَوَابُهُ. ثُمَّ قَالَ الْبَيْهَقِيُّ: وَهَذَا إِسْنَادٌ لَا غُبَارَ عَلَيْهِ.

[ابن كثير، البداية والنهاية ط هجر، ٣٨٦/١٤]

“ഇമാം ബൈഹഖി ഉദ്ധരിക്കുന്നു 

 “വജാഅ റബ്ബുക”എന്ന വാക്യത്തിന് അല്ലാഹുവിന്റെ പ്രതിഫലം വന്നു എന്ന് അഹമ്മദ് ബിൻ ഹമ്പൽ  വ്യാഖ്യാനിച്ചിട്ടുണ്ട്”

ചുരുക്കത്തിൽ തഅവീൽ, തഫ്‌വീള് എന്നീ രണ്ട് നിലപാടുകളും അഹ്ലുസ്സുന്നയുടെ ഭാഗംതന്നെയാണ്.സലഫിലും ഖലഫിലും  ഇരു നിലപാടുകളും സ്വീകരിച്ചവരുണ്ട്. 

അശാഇറ ത്തിൻ്റെ നിലപാട് സലഫിന്റെ നിലപാടിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമല്ലെന്ന് മേൽ വിശദീകരണത്തിൽ നിന്ന് മനസ്സിലായി, 

അശാഇറതിന്റെ നിലപാട് ഇതാണ്,സലഫിന്റെ നിലപാട് മറ്റൊന്നാണ്,എന്നിങ്ങനെയുള്ള അശാഇറത്ത്, സലഫ് ദ്വന്ദം സൃഷ്ടിച്ചെടുക്കാൻ ചിലർ കാണിക്കുന്ന വ്യഗ്രത അഇമ്മതിനോട് ചെയ്യുന്ന ക്രൂരതയാണ്. ആധുനിക സലഫിസത്തിന്റെ ദുർബലമായ ചിന്തയുടെ ഉൽപ്പന്നവുമാണത്.